Fast Money. Video açıklamasıSesin hızını değiştirmek için, sesin yayıldığı ortamın özelliklerini değiştirmeniz gerekir. Sesin hızını, ortamla alakalı 2 faktör belirler. Bunlardan biri ortamın katılığı yani ne kadar sert olduğudur. Ortamın katılığı arttıkça, ses dalgalarının hızı da artar. Bunun sebebi, katı maddelerde, moleküllerin etraflarındaki moleküllerle arasındaki bağların daha güçlü olmasıdır. Bu bağlar yüzünden, herhangi bir düzensizlik, çok daha hızlı iletilir. Sesin hızını etkileyen ya da belirleyen diğer faktör ise, ortamın yoğunluğudur. Ortamın yoğunluğu arttıkça, ses dalgalarının hızı azalır. Kütlesi daha fazla olan bir maddenin, eylemsizliği de daha fazladır. Bu da, maddenin, hareket ya da titreşimlerdeki değişikliklere daha ağır yanıt vermesini sağlar. Bu iki faktörü göz önünde bulundurduğumuzda, bu formülü elde ederiz. v, sesin hızı, büyük B, maddenin esneklik katsayısıdır. Esneklik katsayısı, fizikçilerin, bir maddenin ne kadar katı olduğunu ölçmek için kullandıkları yöntemdir. Birimi ise paskaldır. Çünkü, bir maddenin belirli bir oranda sıkıştırılması için ne kadar basınç uygulamak gerektiğini ölçer. Metal gibi, katı ve sert maddelerin esneklik katsayısı çok büyüktür. Ama lokum gibi, sıkıştırılması kolay maddelerin, esneklik katsayısı düşüktür. Ro ise, maddenin yoğunluğudur. Yoğunluk, birim hacme düşen kütle olduğu için, Yoğunluk, bize, maddenin herhangi bir parçasının ne kadar yoğun olduğu hakkında bilgi verir. Örnek olarak, demiri ele alalım. Demir, havaya göre daha katı ve serttir, öyle değil mi? Bunun için, esneklik katsayısının da, havadan daha büyük olması normaldir. Bu durum, sesin, demir içinde, havada olduğundan daha hızlı yayılmasına yol açar. Aynı zamanda, demirin, havadan daha yoğun olduğunu da unutmamamız gerekir. Bu da, ses dalgalarının daha yavaş yayılması anlamına gelir. Peki, doğru olan nedir? Ses, demirin içinde daha hızlı mı yoksa daha yavaş mı yayılır? Demirin büyük esneklik katsayısı, yüksek yoğunluğunun yapacağı etkiyi çokça telafi eder ve sesin, demirde, havada olduğundan, 14 kat daha hızlı yayılmasına sebep olur. Eğer bir kulağınızı demiryoluna koyarsanız ve bir arkadaşınız uzakta bir yerde, aynı demiryoluna bir çekiçle vurursa, raylara koyduğunuz kulağınız sesi, havada olan kulağınızdan 14 kat hızlı duyar. Genel olarak, esneklik katsayısı büyük olan maddelerin, yoğunluklarının yaratacağı etkiyi telafi ettiğini söyleyebiliriz. Bundan dolayı da, sesin hızı, katılarda, sıvılarda olduğundan, sıvılarda da gazlarda olduğundan daha hızlıdır. Çünkü, katılar, sıvılardan, sıvılar da gazlardan daha serttir. Ayrıca, yoğunluğun etkilerini de konuşmadan geçmemeliyiz. Örneğin, eğer sesin yayıldığı havanın sıcaklığını arttırırsanız, havanın yoğunluğu azalır. Sesin sıcak havada soğuk havada olduğundan daha hızlı yayılmasının sebebi de budur. Sesin, 20 derecedeki hızı, saniyede 343 metreyken, sesin sıfır derecedeki hızı, saniyede 331 metreye düşer. Son olarak, bu videoda gördüklerimizi bir kere daha özetlemek istiyorum. Sesin hızını değiştirmek için, sesin yayıldığı ortamın özelliklerini değiştirmek gerekir. Ve ses, katılarda, sıvılardan, sıvılarda da gazlarda olduğundan daha hızlıdır. Havanın yoğunluğu hacim ve kütle ile ilişkilidir. Eğer hava kütlesi sabitse, hacim arttıkça yoğunluk azalır, yoğunluk arttıkça hacim azalır. Eğer basınç sabitse, yoğunluk arttıkça sıcaklık azalır, yoğunluk azaldıkça sıcaklık Sıvının sıcaklık artarsa yoğunluk artar mı?2 Soğuyan havanın yoğunluğu artar mı?3 Hava soğudukça yoğunluk artar mı?4 Bir maddenin yoğunluğu neye bağlıdır?5 Su ısıtılırsa hacmi artar mı?6 Sıcaklık kütleyi etkiler mi?7 Havanın yoğunluğu neye göre değişir?Sıvının sıcaklık artarsa yoğunluk artar mı?Sıcaklık arttıkça hacim artar ve yoğunluk azalır. Su H2O kaynatıldığında genleşme olur ve suyun yoğunluğu azalarak ağırlığında düşüş yaşanır. Suyun yoğunluğu, ısı arttıkça düşmeye başlar. 0 ℃ den 4 ℃ ye gelindiğinde ise özkütle havanın yoğunluğu artar mı?Antisiklon Yüksek Basınç Merkezleri Soğuyan hava daralır ve yoğunlaşır. Basıncı artar. Böylece soğuk karakterli antisiklonlar oluşur. Rüzgarlar merkezden dışa soğudukça yoğunluk artar mı?Bu doğrultuda sıvı bir madde soğudukça tanecikler arasındaki mesafe azalır ve taneciklerin hızı da azalmış olur. Böylece hacmi küçülür ve yoğunluğu maddenin yoğunluğu neye bağlıdır?Bir maddenin birim hacminin kütlesine yoğunluk denir. Yoğunluk cismin hacmine, kütlesine ve kaldırma kuvvetine ısıtılırsa hacmi artar mı?Fizik kurallarına göre bir madde ısıtıldığında genişler, genleşir. Soğutulduğunda da büzüşür, yani hacmi azalır. Ancak su bu kurala uymaz, aksine sıfır derecenin altına soğutulduğunda donar ve buz olarak hacmi azalacağına artar. Saf su buza dönüşürken, hacminin yüzde 9'u oranında kütleyi etkiler mi?Sıcaklığın Kütleye Etkisi. Kütle enerjinin farklı bir formudur ve dışarısı ile enerji ve dolayısıyla madde alışverişi içerisinde olmayan kapalı bir sistemde sıcaklığı arttırırsak kütleyi de arttırmış yoğunluğu neye göre değişir?Sıcaklık artışı olan durumlarda genellikle özkütle azalır. Ancak sıcaklık değeri arttıkça hacmi azalan ve özkütlesinde artış görülen maddeler de vardır. Diğer tüm faktörler eşit olduğunda daha sıcak hava daha soğuk olan havadan daha az yoğundur. Sıvı molekülleri arasındaki boşluklar çok küçüktür. Bu moleküller birbirlerinin üzerinde kayarak hareket eder ve çok kısa mesafelerde birbirlerini iterler. Bu yüzden sıvıların üzerine kuvvet uygulandığında hacimlerindeki küçülme yok denecek kadar azdır. Hatta pratikte sıvıların sıkıştırılamadığı kabul edilir. Sıvılar hakkında çalışmalar yapan Fransız bilim insanı Blaise Pascal’ın 1623–1662 vardığı sonuçlardan biri şuydu “Kapalı bir kapta bulunan sıvının herhangi bir noktasında uygulanan basınç, sıvı tarafından sıvının temas ettiği bütün yüzeylere dik olarak ve aynı büyüklükte iletilir.” Bugün bu durum Pascal ilkesi olarak anılıyor. Pascal ilkesinden yararlanılarak; bileşik kaplar, su cendereleri, sıkıştırma sistemleri hidrolik frenler, hidrolik presler, taşıma sistemleri hidrolik liftler, vinçler, tulumbalar, berber koltukları ve lunaparktaki atlıkarıncalar gibi birçok araç yapılmıştır. Bu etkinliğimizde sıvıların basıncı nasıl ilettiğini gösteren bir düzenek tasarlayacağız. Nelere İhtiyacımız Var? 3 adet 50 cm x 17,5 cm boyutlarında maket karton 2 adet 25 cm x 17,5 cm boyutlarında maket karton 1 adet plastik enjektör 60 ml 1 adet plastik enjektör 20 ml Şeffaf plastik hortum 45 cm 1 adet plastik kapak büyük 1 adet plastik kapak küçük 1 adet oyuncak araba Gıda boyası Silikon tabancası ve silikon Maket bıçağı Makas Cetvel Uyarı Kesici ve delici aletler dikkatli kullanılmalıdır. Silikon tabancasını kullanırken dikkatli olunmalıdır. Ne Yapıyoruz? 1- 50 cm x 17,5 cm boyutlarındaki maket kartonlardan birine plastik enjektörleri yerleştirebileceğimiz büyüklükte delikler açalım. 2- Silikon kullanarak maket kartonları görseldeki gibi yapıştıralım. 3- Plastik enjektörleri görseldeki gibi yerleştirip silikon ile yapıştıralım. 4- Plastik kapakları enjektörlerin pistonlarına silikon ile yapıştıralım. 5- Enjektörleri uç kısımlarından plastik hortum ile birleştirelim. 6- Enjektörlerin pistonlarını çıkaralım ve içlerini yarıya kadar su ile dolduralım. Suyu gıda boyası ile renklendirelim ve pistonları tekrar enjektörlere takalım. 7- Büyük enjektörün tablasına oyuncak arabamızı silikon kullanarak yapıştıralım ve zemin ile aynı seviyeye getirelim. Artık düzeneğimiz çalışmaya hazır. Ne Oldu? Küçük enjektörün pistonu üzerine uygulanan basınç büyük enjektörün pistonuna aynı büyüklükte iletilir. Büyük pistonun yüzey alanı daha büyük olduğu için bu pistonun üzerindeki arabaya uyguladığı kuvvet de daha büyük olur. Böylece oyuncak arabanın yukarıya doğru hareket ettiğini gözlemleriz. Bu sistem sıvıların basıncı iletmesinden yararlanarak küçük kuvvetleri büyük kuvvetlere dönüştürüyor. Kaynak Komisyon, 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2012. Bilim Genç web sitesinde yayınlanan yazı, haber, video, fotoğraf, çizim ve animasyonların her türlü hakkı TÜBİTAK’a aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi olsa alıntı yapılamaz, kopyalanamaz ve başka yerde yayınlanamaz. Fizik-Kimya-Matematik Albedo Etkisi Nedir? Herhangi bir yüzeyin üzerine düşen güneş ışığını yansıtma kapasitesine albedo denir. Peki yeryüzündeki farklı alanların albedo kapasiteleri hakkında neler biliyoruz? Çiftlik Problemini Çözebilir misiniz? Geometrik şekle sahip bir tarlada otlayan atın otlayabileceği kısım bir matematik problemine dönüşüyor. Gelin soruyu ve cevabı birlikte inceleyelim. Benzer İçerikler Popüler İçerikler Sıvılarda basınç özelliği, sıvı basıncının büyüklüğü, sıvıların basıncı iletmesi, sıvıların basıncı iletebilmesi nelere bağlıdır? EN İYİ CEVABI nötrino verdi Sıvıların basıncı iletmesi Katılar, üzerlerine uygulanan kuvveti kuvvet doğrultusunda iletir. Sıvıları katılardan ayıran önemli özelliklerden biri, üzerlerine uygulanan basıncı her yöne iletebilmeleridir. örneğin; artezyen kuyularında, dik yamaçta yığılan suyun basıncı, her doğrultuda iletildiği için, vadideki suyun her yüzüne fışkırmasını sağlar. İçine su doldurulmuş bir balonu iki elimizle tutup bir tarafından bastırdığımızda diğer tarafta bir itilme hissederiz. Bu deney bize kapalı kapta bulunan sıvıların, basıncı kabın içindeki her noktaya ilettiğini gösterir. Bunu, içi su dolu bir pet şişeyi elimizle tutup, üst tarafından sıkıştırdığımızda da gözlemleyebiliriz. Sıvılar üzerlerine uygulanan basıncı her doğrultuda ve eşit büyüklükte iletirler. Suyun bu özelliğini ilk kez Fransız bilgin “Paskal” bulduğu için buna “Paskal Prensibi” denir. Paskal Prensibi Kapalı bir kaptaki sıvının herhangi bir noktasına uygulanan basınç, kabın iç yüzeyindeki her noktaya sıvı tarafından eşit büyüklükte iletilir. Pek çok araç ve gerecin çalıştırılmasında sıvıların bu özelliğinden yararlanılır. Örneğin, hidrolik kaldırma aletleriliftler, hidrolik fren sistemi, iş makinelerinin yük kaldıran kolları, su cendereleri, krikolar, dişçi koltukları, sıvılı barometre, manometre, U basıncının büyüklüğü nelere bağlıdır? 1. Sıvı basıncı, sıvının derinliğine h bağlıdır. Derinlik arttıkça sıvı basıncı da artar. 2. Sıvı basıncı, sıvının öz kütlesine yoğunluğuna d bağlıdır. Yoğunluğu büyük olan sıvının basıncı da büyük olur. 3. Sıvı basıncı, yer çekimi ivmesine g bağlıdır. Cisimlerin ağırlığına neden olan şey, cismin bulunduğu yerin yer çekimi derinliği arttıkça basınç da artacağı için, baraj duvarlarının tabanları üst kısımlarına göre çok kalın yapılır. -Bir Kaptaki Sıvı Basıncı Kabın Genişliğine Bağlı Değildir -Sıvı Basıncı, Kabın Şekline ve Kaptaki Sıvı Miktarına Bağlı Değildir Son düzenleyen nötrino; 2 Ağustos 2013 1135 Viskozite basınçla değişiyor mu ve cevap evet ve hayır. Basınç viskoziteyi etkilemez, ancak aşırı durumlarda viskoziteyi olarak, viskozite basınçtan bağımsızdır ancak maksimum basınç uygulandığında sıvı viskozitede önemli miktarda artış yaşar. Yaşadığımız koşulların çoğu için, aşırı koşullar olmadıkça basınç viskoziteyi basınçla değişir mi? Basınç, bir sıvıdaki molekülleri birbirine yaklaştırmaktan başka bir şey yapmaz. bilinen bir viskozitenin basınçtan bağımsız olduğu gerçeği, ancak aşırı basınç uygulandığında olduğu gibi belirli koşullar altında viskozite buna göre akışkanın akışı bir miktar dirence sahiptir ve bu ölçü viskozite ile verilir. Yüksek viskoziteli sıvılar genellikle yavaş akar ve düşük viskoziteli sıvılar daha hızlı akar. Unutulmaması gereken bir diğer nokta ise sıvı ve gazda kohezyon kuvvetinin moleküllerin, aynı türden başka bir molekülü sağlam tutan bir kuvveti vardır. Ve bu kuvvet, muhtemelen çekici bir kuvvet olduğu için, birleşik kuvvet veya kohezyon olarak bilinir. Yapışkan kuvvet katılarda güçlü, gazlarda kohezyon kuvveti koşullara göre güçlü ve zayıftır. Yani molekülleri bir arada tutacak kadar güçlü ve birbirlerini geçecek kadar etkileyen kohezyon şu şekildedir; akış hızı bunda hayati bir rol oynar. Bal veya akçaağaç şurubu gibi sıvılarda viskozite yüksektir, bu da kohezyon kuvvetinin arttığı anlamına gelir, bu da moleküllerin birbirinden kaymasını zor bir iş haline ovma alkolü gibi sıvılarda kohezyon kuvveti düşüktür ve akış hızı yüksektir; dolayısıyla moleküller birbirlerini kolayca geçerler. Bu nedenle basınç, bu gibi durumlarda viskoziteyi fazla aşırı basınç uygulandığında, viskozite etkilenir ve buna göre deforme olur. Basınç artar ve ayrıca viskozite etkilenir. Aşırı basınç uygulandığında sıvılar konuşmaya geliyor viskozite basınçla değişirse, sıvının veya gazın içinde bulunduğu sıvının durumuna göre cevap hem evet hem hayır viskozite basınçtan bağımsız mıdır?Kinematik viskozite, sıkıştırılabilir ve sıkıştırılamaz sıvılarla değişir. Ve her tür için, onlar üzerinde kendi etkileri sıvılar gazlar için kinematik viskozite basınca bağlıdır ve sıkıştırılamaz sıvılar için kinematik viskozite basınçtan bağımsızdır. Her iki durumda da, ekstremite onlarda rol oynar. Her iki sıvı türünün de koşullarına bağlı olarak bağımlılık da buna göre viskozite temel olarak sıvı akışının direncinin ölçüsüdür. Akışkan kendi ağırlığına göre akıyorsa buna kinematik viskozite viskozite, akışkanın viskozitesinin yoğunluğuna oranı olarak tanımlanır. Ve formül ν kinematik viskozite = η dinamik viskozite / ρ akışkanın yoğunluğu. Akışkanlarda sıkıştırılabilir veya sıkıştırılamaz kinematik viskoziteyi ölçmek için kullanılan bir alete kapiler viskozimetre için kinematik viskozite, basınç artışında sabit kalacaktır. Bunun arkasındaki nedeni görelim. Kinematik viskozitenin genel formülünden biliyoruz ki, bir akışkanın sıkıştırılabilir veya sıkıştırılamaz dinamik viskozitesinin yoğunluğuna için dinamik viskozite, basınçtan bağımsızdır, ancak aşırı koşullar altında değişirler, ancak genel olarak, uygulanan herhangi bir basınç altında yoğunluktur, temelde sıvılar olan sıkıştırılamaz bir sıvı için yoğunluk burada da bir sabittir. Bu nedenle, sıkıştırılamaz bir akışkan için kinematik viskozite, aşırı koşullar ortaya çıkana kadar her zaman bir artışla gaz değişiklikleri gibi sıkıştırılabilir akışkanlar için dinamik viskozite. Ayrıca, yoğunluk değişiklikleri Basınç artışı olan sıkıştırılabilir bir sıvı nedeni, hem sıvılar hem de gazlar üzerindeki kohezyon kuvveti etkisidir. Gazların hem dinamik viskozitesi hem de yoğunluğu basınçla zaman zaman değiştiğinden, kinematik viskozite de basınç değişimine göre kinematik viskozitenin sıvılar durumunda basınçtan bağımsız olduğunu ve gazlar durumunda basınca bağlı olduğunu viskozite değişir miKinematik viskozite basınç ve sıcaklıkla değişir. Dinamik viskozite baştan sona sabit olacaktır, ancak yoğunluk değişecektir, dolayısıyla kinematik viskozite de buna göre basıncın kinematik viskozite üzerindeki etkilerini ele alalım. Biri sıkıştırılamaz sıvılar, diğeri sıkıştırılabilir gazlar olmak üzere iki tür akışkan vardır. Kinematik viskozite, sıvılar için sabit olacak ve gazlar için için, sıkı paketlenmiş moleküller nedeniyle herhangi bir deformasyon olmayacağından dinamik viskozite sabit olacaktır. Ayrıca yoğunluk aynı kalacaktır. Kinematik viskozite sıvılar için sabit için moleküller gevşek bir şekilde paketlenir ve basınç uygulanması deformasyona neden olur, bu nedenle gazların yoğunluğu değişir ancak dinamik viskozite aynı kalacaktır. Bu nedenle, basınçtaki bir artış, kinematik viskoziteyi azaltacaktır, bunun tersi de sıcaklık arttıkça kinematik viskozite azalır ve sıcaklık azaldıkça kinematik viskozite viskozite boyutsuz muKinematik viskozite boyutsuz bir miktar değildir. Bunun nedeni, kinematik viskozitenin dinamik viskozitenin yoğunluğuna oranı olarak tanımlanmasıdır. Dolayısıyla vektörel bir viskozite kuvvet x zaman ÷ alan; SI birimi pascal saniyedir. Yoğunluğun formülü ρ = m / V'dir; SI birimi, metreküp başına kinematik viskozite için SI birimi m2 s-1. Bu nedenle bu, kinematik viskozitenin boyutları olduğunu kanıtlar ve şu şekilde gösterilir L2T-1. Kinematik, her iki vektör miktarının bir kombinasyonu olduğundan, sonuç aynı zamanda bir vektör miktarı olacaktır. Bu nedenle bu miktarların boyutlarına sahip viskozite sıcaklıkla nasıl değişir?Kinematik viskozite, gazlar için sıcaklık azaldıkça artar ve sıvılar için sıcaklık arttıkça dinamik viskozite sıcaklık arttıkça azalır ve yoğunluk arttıkça kinematik viskozite artar. Bunun nedeni, sıcaklık uygulamasından dolayı moleküllerin dinamik viskozite sıcaklık artışıyla artar ve yoğunluk marjinal olarak azalır, bu nedenle ihmal edilir. Bunun arkasındaki fikir, bir gazdaki moleküllerin zaten gevşek bir şekilde paketlendiği ve uygulanan sıcaklıkta ayrıca gevşeyip çarpıştıklarıdır. Bu nedenle gazlar için sıcaklık arttıkça kinematik viskozite artacaktır.*************************

sıvılarda yoğunluk arttıkça basınç artar mı